دانشگاه آزاد اسلامی واحدرشت

دانشگاه علوم انسانی

گروه زبان و ادبیات فارسی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

عنوان :

اهمّیّت بازتاب قَداسَت فال و استخاره درادبیّات منظوم

استاد راهنما :

 دکتر سید حسن سید ترابی

استاد مشاور:

دکتر جهان دوست سبزعلیپور

شهریور92

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

چکیده …………………………………………………………………………………………………………………………………… 1

فصل اول : کلّیات

• مقدمۀ تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………2

1-2- بیان مسئله   ………………………………………………………………………………………………………………………………..4

1-3- سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………6

1-4-پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………6

1-5-اهداف وضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….7

1-6- فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………7

1-7- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….7

1-8- تعاریف واژه های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….7

1-9- حدود و قلمروتحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………8

فصل دوم : موضوع تحقیق

2-سیرپیشگویی …………………………………………………………………………………………………………………………………..10

2-1- علم ستاره شناسی ونقش ان در حوادث…………………………………………………………………………………….12

الف) اخترشناسی تفألی ……………………………………………………………………………………………………………………….13

ب) اخترشناسی زایچه ایی ………………………………………………………………………………………………………………….13

2-2- پیش بینی و پیشگویی ………………………………………………………………………………………………………………16

2-2-1- پیشگویی سیبولایی ………………………………………………………………………………………………………………17

2-2-2-پیشگویی هیستاسپ …………………………………………………………………………………………………………….17

2-2-3- پیشگویی گشتاسپ ………………………………………………………………………………………………………………17

2-2-4- پیشگویی جاماسپ ……………………………………………………………………………………………………………….17

2-2-5- پیشگویی نوستراداموس ………………………………………………………………………………………………………..19

2-3- پیشینه فال…………………………………………………………………………………………………………………………………20

2-3-1- فال نیک…………………………………………………………………………………………………………………………………22

2-3-1-1- راه های رهایی از فال بد……………………………………………………………………………………………………24

2-3-2- تنوّع فال در باور اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………25

2-3-2-1- فال حافظ………………………………………………………………………………………………………………………….30

2-4- طالع…………………………………………………………………………………………………………………………………………….36

2-4-1- پیشینۀطالع بینی ……………………………………………………………………………………………………………….. 37

2-4-2-انواع طالع بینی ………………………………………………………………………………………………………………………38

2-4-2-1- طالع بینی خورشیدی ………………………………………………………………………………………………………38

2-4-2-2-طالع بینی چینی ……………………………………………………………………………………………………………….38

2-4-3- تأثیر صور فلکی و بروج بر سرنوشت……………………………………………………………………………………..39

2-4-4-ابزار طالع بینی ……………………………………………………………………………………………………………………….42

2-5- بخت ………………………………………………………………………………………………………………………………………….44

2-6- استخاره ……………………………………………………………………………………………………………………………………..45

2-6-1- انواع استخاره …………………………………………………………………………………………………………………………47

2-6-1- 1- نماز استخاره ذات الرقاع…………………………………………………………………………………………………..47

2-6-1-2- استخاره تسبیح………………………………………………………………………………………………………………….48

2-6-1-3- استخاره به قرآن ……………………………………………………………………………………………………………….48

2-7- فال و استخاره از نظر سایر ادیان……………………………………………………………………………………………….49

2-7-1- فال نیک و استخاره در اسلام………………………………………………………………………………………………..50

2-8- امثال و حِکمِ فال واستخاره ……………………………………………………………………………………………………….53

فصل سوم: حوزۀ تحقیق

3- شرح و احوال و آثار شاعران برجسته …………………………………………………………………………………………….55

3-1- رودکی سمرقندی ………………………………………………………………………………………………………………………56

3-1-1- سبک رودکی …………………………………………………………………………………………………………………………56

3-1-2- آثار رودکی ……………………………………………………………………………………………………………………………57

3-2- فردوسی طوسی………………………………………………………………………………………………………………………….58

3-2-1- سبک فردوسی در شاهنامه …………………………………………………………………………………………………..58

3-2-2- تأثیر کواکب در اندیشه فردوسی ………………………………………………………………………………………….58

3-3- ناصر خسرو قبادیانی ………………………………………………………………………………………………………………….60

3-3-1 -سبک و شیوه ی سخن ناصر خسرو ……………………………………………………………………………………..61

3-3-2 –نجوم و ناصر خسرو ………………………………………………………………………………………………………………62

3-3-3- آثار علمی و ادبی حکیم قبادیانی …………………………………………………………………………………………62

3-4- سنائی غزنوی …………………………………………………………………………………………………………………………….63

3-4-1- سبک سنائی ………………………………………………………………………………………………………………………….63

3-4-2- آثار حکیم سنائی …………………………………………………………………………………………………………………..64

3-5- خاقانی شروانی …………………………………………………………………………………………………………………………..65

3-5-1-سبک وشیوۀ سخن خاقانی …………………………………………………………………………………………………….66

3-5-2- آثار خاقانی …………………………………………………………………………………………………………………………….66

3-6-حکیم نظامی گنجوی…………………………………………………………………………………………………………………..66

3-6-1- سبک نظامی ………………………………………………………………………………………………………………………….67

3-6-2-آثار نظامی ………………………………………………………………………………………………………………………………68

3- 7- مولانا …………………………………………………………………………………………………………………………………………68

3-7-1- سبک مولانا…………………………………………………………………………………………………………………………….69

3-2-7-2- آثار مولانا……………………………………………………………………………………………………………………………69

3-8- سعدی شیرازی ………………………………………………………………………………………………………………………….70

3-8-1-سبک سعدی ………………………………………………………………………………………………………………………….71

3-8-2- آثار سعدی …………………………………………………………………………………………………………………………….71

3-9- نَزاری قُهستانی ………………………………………………………………………………………………………………………….72

3-9-1-آثار نَزاری…………………………………………………………………………………………………………………………………72

3-10-حافظ شیرازی ………………………………………………………………………………………………………………………….73

3-10-1- سبک شعری حافظ ……………………………………………………………………………………………………………73

3-11- جامی ………………………………………………………………………………………………………………………………………75

3-11-1- سبک جامی ………………………………………………………………………………………………………………………..76

3-11-2-  آثار جامی ………………………………………………………………………………………………………………………….76

3-12- محتشم کاشانی ………………………………………………………………………………………………………………………77

3-12-1- شیوۀ سخن محتشم …………………………………………………………………………………………………………..77

3-12-2- آثار محتشم ………………………………………………………………………………………………………………………..78

3-13- وحشی بافقی …………………………………………………………………………………………………………………………..78

3-13-1-سبک وشیوۀ سخن وحشی…………………………………………………………………………………………………..79

3-13-2-آثار وحشی …………………………………………………………………………………………………………………………..79

3-14- بیدل دهلوی …………………………………………………………………………………………………………………………..80

3-14-1- سبک دهلوی ……………………………………………………………………………………………………………………..80

3-14-2- آثار دهلوی …………………………………………………………………………………………………………………………81

3-15- قآآنی ……………………………………………………………………………………………………………………………………….81

3-15-1- سبک وبیان قآآنی ………………………………………………………………………………………………………………82

3-15-2- آثار قآآنی ……………………………………………………………………………………………………………………………82

3-16- ملک الشعرای بهار …………………………………………………………………………………………………………………..83

3-16-1- سبک شعر ی بهار ………………………………………………………………………………………………………………83

3-16-2- ویژگی های شعری پارسی در دوره ی مشروطه ………………………………………………………………..84

3-16-3- آثار ملک شعرای بهار …………………………………………………………………………………………………………84

3-17- شهریار …………………………………………………………………………………………………………………………………….84

3-17-1- آثار شهریار …………………………………………………………………………………………………………………………85

3-18- فریدون مشیری ………………………………………………………………………………………………………………………85

3-18-1- سبک مشیری …………………………………………………………………………………………………………………….86

3-18-2- آثار مشیری ………………………………………………………………………………………………………………………..86

3- 19 –نادر نادر پور……………………………………………………………………………………………………………………………87

3-19-1- سبک نادرپور ………………………………………………………………………………………………………………………87

3-19-2- آثار نادر پور ………………………………………………………………………………………………………………………..88

فصل چهارم : داده های تحقیق

4-تجلّی فال واستخاره در شعر فارسی ……………………………………………………………………………………………….89

4-1- خاستگاه فال و استخاره …………………………………………………………………………………………………………….91

4-2- پیشگویی، اولین گام تفأل…………………………………………………………………………………………………………92

4-2-1- عوامل پیشگویی…………………………………………………………………………………………………………………….93

4 -2-2- ستاره شناسی ، نماد پیشگویی…………………………………………………………………………………………….94

4-3-شیوه های  پیشگویی باعلم ستاره شناسی…………………………………………………………………………………99

4-3-1- اختر شناسی تفألی…………………………………………………………………………………………………………………99

4-3-2-اختر شناسی زایچه ایی ( طالع بینی ) …………………………………………………………………………………..101

4-4- بخت ………………………………………………………………………………………………………………………………………..112

4-5- مُروا و مُرغوا در اشعار ……………………………………………………………………………………………………………..115

4-6- اقسام فال درشعر …………………………………………………………………………………………………………………….117

4-6-1-فال های روزهای هفته………………………………………………………………………………………………………….117

4-6-2- فال زدن به تولّد و مرگ………………………………………………………………………………………………………118

4-6-3- فال زدن به جانداران ( جغد ، کلاغ، کرم وشتر)…………………………………………………………………………………..121

4-6-4-  فال های اشیاء……………………………………………………………………………………………………………………………………….123

4-6-4-1  فال آینه………………………………………………………………………………………………………………………………………………..125

4-6-4-2  فال شانه………………………………………………………………………………………………………………………………………………..126

4-6-4-3  فال نخود……………………………………………………………………………………………………………………………………………….126

4-6-4-4  فال خاک یا ماسه……………………………………………………………………………………………………………………………….126

4-6-4-5  فال نامه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………127

4-6-1-5-سایر فال ها ( فال گل ، شعله یا آتش ، حباب ) ……………………………………………………………………………… 127

4-7- تأکید شاعران برفال نیک………………………………………………………………………………………………………..129

4-8- فال های پُر کاربرد در اشعار …………………………………………………………………………………………………..133

4-8-1- فال مُصحف یا «استخاره »…………………………………………………………………………………………………133

4-8-1-1- فال تسبیح………………………………………………………………………………………………………………………137

4-8-2- «فال حافظ » ……………………………………………………………………………………………………………………..138

4-8-3- فال اعضای صورت  …………………………………………………………………………………………………………….140

4-8-3-1- فال چهره  ……………………………………………………………………………………………………………………..140

4-8-3-2- فال « چشم و گوش»……………………………………………………………………………………………………..144

4-8-3-3- فال « اشک»  ………………………………………………………………………………………………………………..145

4-8- 4- فال دست یا کف بینی ………………………………………………………………………………………………………145

4-8- 5- طالع بینی ………………………………………………………………………………………………………………………….146

4-9-فال و استخاره در اندیشۀ شاعران ……………………………………………………………………………………………149

فصل پنجم : نتیجه

5- نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………..154

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

فهرست جدول و نمودارها

جدول 1. خلاصه ای از فراوانی فال ها و استخاره در اشعار شاعران(کلاسیک و معاصر)………….. 165

نمودار 1. فراوانی فال های متداول در اشعار شاعران(کلاسیک و معاصر)…………………………. 166

نمودار 2. درصد فراوانی فال های متداول در اشعار شاعران(کلاسیک و معاصر)………………….. 167

جدول 2. فراوانی فال هی متداول در اشعار شاعران(کلاسیک و معاصر)…………………………..

چکیده

«فال» واژه­ی عربی است،به معنی­خوش بینی و تفأل به نیکی و ضد«طَیره»(شوم)است.و درفرهنگ لغت به معنی شگون، طالع، بخت، پیش بینی­خوش بینانه و به­دل نیک آوردن است.برخی فال را به عنوان «علم فال» دانسته­اند. منشاء فال از پیشگویی­است. درزمان گذشته بسیاری معتقد به نیروهای ماوراءالطبیعه بوده­اند. وآنهارا در تعیین سرنوشت و آینده خود موثر می دانستند، این اعتقاد نه فقط دربرخی ­قشرِمحروم و بی­سواد بلکه بین برخی  طبقه حاکم و اشراف که امورحکومتی و ادارۀکشور رابه­عهده داشتند؛ رواج داشت. باگذشت زمان، تاثیر اوضاع کواکب بر زندگی حال و آینده در اندیشه برخی ، به باور اجتماعی تبدیل شده ­است. در دین اسلام به «فالِ نیک­زدن» سفارش­شده­ است. از آنجایی که شاعران هردوره­ایی جزو قشرِ دانشمند و زبان ­گویای جامعه محسوب  می­شوند. این روندِ فکری درلابلای آثارشان جای­گرفته و امروزه باگذشت زمان، انعکاسِ قَدَاسَتِ« فال» و«استخاره» باهمان، بارمعنایی کهن، در اشعاربرخی از شاعران  مُتداول است. این پایان­نامه، نخست، به تبیین و تشریح فال و مشتقّات ­آن، چون: «پیشگویی»،«طالع»،«تَطَیُّر» و«استخاره» ازلحاظ لغوی و مفهومی پرداخته است. سپس با بررسی اندیشۀشاعران درادبیّات منظوم فارسی به این­نتیجه رسیده­ است که با وجود همۀ اختلافات میان منکران و معتقدان این ­اندیشه، شاعران فرهیخته­ایی، چون: رودکی، فردوسی، خاقانی، نظامی، مولانا، سعدی، حافظ، مشیری، نادرپور و… ازجمله افرادی هستند، که به اهمّیّت قَدَاسَت فال وپیشگویی، معترف بوده­اند. ودر آثار خود به این رویکرد فکری، نظری مثبت داشته اند.

برای دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

لینک بالا اشتباه است

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

       

:: بازدید از این مطلب : 255